Een plezier perspectief, dé oplossing voor piekeren.

Je ligt ’s avonds in je bed. Tijd om bij te komen. De prikkels van de dag zijn er niet meer. Je hoofd en lijf beginnen te ontspannen. Je probeert gedachteloos te worden zodat de slaap kan opkomen. Je voelt de druk van de volle dag die morgen op je te wachten staat. En dan gebeurt het. De bekende gedachten komen weer op. Het piekeren en het malen start. Deed je er nou wel goed aan om je mond te houden in de vergadering van vandaag. Je collega keek je aan met die bekende blik. Je ziet het belangrijke gesprek dat je morgen met je leidinggevende hebt al helemaal fout gaan. Ohja, niet vergeten om die klant nog te mailen. Als er morgen maar genoeg tijd over blijft om aan dat ene leuke project te werken. Enzovoort.

Herkenbaar? Voor mij wel. Vooral in tijden van stress was het makkelijk om op rustige momenten te vervallen in die bekende maalstroom. Een paar jaar geleden was ik bijvoorbeeld in staat om in bed voor het slapen gaan een spannende afspraak van de volgende dag volledig uit te denken. Alle mogelijke uitkomsten werkte ik uit en ik bedacht per scenario de meest optimale reactie. Ik maakte mezelf wijs dat ik zo goed was voorbereid en de controle zou hebben over het gesprek. Het gaf me zelfs een kick om gesprekken of situaties zo voor te bereiden. Ik vond het heerlijk om in deze illusie van controle te leven. Klinkt vermoeiend hè? Dat was het ook.

Ik ben er achter gekomen dat dit piekeren vaak uitgaat van een negatief scenario. Nu zie ik dat er angst onder het gedachtepatroon verborgen zat. Dat was even slikken. Tegelijkertijd was het een bevrijding. Deze realisatie baande het pad naar nieuwe mogelijkheden en vooral een nieuwe manier van denken.

Veiligheid is de vijand van het realiseren van je dromen

Piekeren of de meer dramatische variant, denken in doemscenario’s. Het komt er simpelweg op neer dat je nadenkt over wat er fout kan gaan. Er zijn mensen die in meer of mindere mate geneigd zijn om te piekeren. Er komt bijvoorbeeld een fusie of reorganisatie aan. Je solliciteert op een andere functie. Of meer in de privésfeer, je verhuist naar een andere plek of je overweegt een wending in een relatie. Iedereen heeft hiermee te maken. Allemaal gebeurtenissen waarbij de uitkomst onzeker is. Ons brein wordt vervolgens makkelijk verleid tot piekeren.

Dit gedrag is makkelijk te verklaren want ieder mens is biologisch geprogrammeerd om te overleven. Onbewust zijn we iedere minuut van de dag bezig om onze omgeving te scannen op mogelijke gevaren. Deze programmering komt in het dagelijkse leven goed van pas. Zo springen we bijna automatisch aan de kant voor een aanstormende fietser of scooter.

De onderliggende behoefte is veiligheid. We willen ons op fysiek en emotioneel vlak veilig voelen. Emotionele veiligheid is het voorkomen van ongemak. Bijvoorbeeld afgewezen of veroordeeld worden. Dat ervaren we als zeer onprettig. Ons brein is zo krachtig dat onze reactie op een emotioneel gevaar bijna net zo sterk is als op een fysiek gevaar. Hier zit de crux. Aan de ene kant willen we ongemakkelijke situaties voorkomen. Aan de andere kant verlangen we naar voldoening. Dit is een spanningsveld omdat we voldoening alleen bereiken door ongemakkelijke situaties aan te gaan. Ons brein is zo slim dat het een truc heeft bedacht om ongemak te voorkomen: doemdenken. Je vertelt jezelf een verhaal waardoor je niet in actie hoeft te komen. Je hebt al bedacht dat in actie komen voornamelijk tot negatieve resultaten kan leiden. Het voelt daardoor beter (lees: veiliger) om niets te doen. Zo bekeken komt doemdenken goed van pas.

Op korte termijn een uitstekende strategie. Op lange termijn gaat het knagen want je dromen blijven onvervuld. Klinkt tegenstrijdig toch? Dat vond ik ook. Er is een goede reden dat gedachtepatronen veranderen uitdagend is.

Waarom houden mensen van de bekende (snel)weg?

Ieder mens kan z’n gedachten kiezen. Dit betekent dat het mogelijk is om een gedachtepatroon van piekeren of doemdenken om te keren. Voor mij was dit behoorlijk uitdagend. De verklaring hiervoor zit in de natuur van het brein. Het brein bestaat uit miljarden zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd. Gedachten ontstaan doordat neuronen verbindingen leggen met elkaar. Plat gezegd is een gedachtepatroon niets meer dan een neurale verbinding. Als je een patroon heel vaak denkt dan wordt die neurale verbinding versterkt.

‘Neurons that fire together, wire together’

De wet van Donald Hebb

Als je hetzelfde patroon jarenlang denkt dan ontstaat er een soort snelweg in je brein. Als je ’s avonds in je bed weer aan het cruisen bent over de snelweg is het lastig om weer op de kleine B-weggetjes te komen. Terwijl die B-weggetjes juist een verfrissend alternatief bieden. De wet van Hebb is een grote kans. Het betekent dat je B-weggetjes uiteindelijk je snelweg kunnen worden.

De voordelen van plezier perspectief

Een plezier perspectief gaat uit van vertrouwen en plezier. Welke impact maakt het op je loopbaan, je relaties, en je gevoel als je kiest voor een plezier perspectief? Het plezier perspectief biedt grote voordelen. Het activeert je. Je gaat vooruit. Je ervaart plezier, avontuur, en kansen. Je leert want je durft buiten je comfort zone te treden. Kortom, op korte termijn geeft dit een goed gevoel. Op wat langere termijn ontwikkel je je talenten en realiseer je je dromen.

Overwin piekerpatronen door het met een plezier perspectief te vervangen.

Doorloop deze stappen. Het helpt om hier notities bij te maken.

1. Ontdek in welke mate je piekert. Ontdek je gedachteproces door te reflecteren. Je verandert alleen wat je weet.
2. Creëer je eigen plezier perspectief. Welke gedachten en overtuigingen horen daarbij?
3. Experimenteer met ander gedrag. Wat doe je anders als je kiest voor een plezier perspectief?

Het kost tijd om je gedachten en vervolgens je gedrag te veranderen. Resultaat ervaren vergt doorzettingsvermogen. Houd hier rekening mee door een dagelijkse routine te creëren.

Wil je graag een eigen plezier perspectief ontdekken en verankeren in je dagelijkse gang van zaken? Stuur me gerust een e-mail op gijs@flowingfree.nl. Ik ondersteun je graag.